.Τα «προαπαιτούμενα» της χρεοκοπίας

ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΟΥΝΑΚΗ

«​Θα χάσει το ραντεβού και με το 2015 το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης;», αναρωτιόταν η «Κ» σε ρεπορτάζ της πριν από πέντε μήνες (5/6). Και, ναι, το έχασε, είναι η αναμενόμενη απάντηση. Μπορεί να μην αιφνιδιάζει, θλίβει όμως και εξαντλεί καθώς επιβεβαιώνει τη –διαρκώς– χειρότερη εκδοχή.

 Το ΕΜΣΤ απλώς συμπεριλαμβάνεται στον μακρύ κατάλογο των «προαπαιτουμένων» για τη χρεοκοπία της χώρας. Πιστοποιεί τη, διόλου αθώα, ανικανότητα όλων των εμπλεκόμενων, με μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό εμπλοκής. Χθες δημοσιοποιήθηκε η απόφαση του Ιδρύματος Νιάρχου «να απεντάξει τη δωρεά των 3 εκατομμυρίων ευρώ για το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης από το τρέχον σύστημα υλοποίησής του» (σελ. 16). 

Το Iδρυμα «λειτουργεί με βάση προκαθορισμένες αυστηρές τακτικές, που δεν επιτρέπουν να εκταμιεύονται χρήματα όταν δεν τηρείται ένα αυστηρό, κοινώς συμπεφωνημένο, χρονοδιάγραμμα». Το ελληνικό κράτος, πάλι, όχι, δε συμμερίζεται αυτήν τη λογική. Διότι, στην ελληνική επικράτεια τα χρονοδιαγράμματα έχουν μόνο έναν λόγο ύπαρξης: τίθενται για να μην τηρούνται.

Η απόφαση δεν είναι τιμωρητική, διευκρινίζει το Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», το οποίο προτίθεται να εξετάσει εκ νέου το αίτημα για δωρεά, εφόσον επανακατατεθεί με «κλειδωμένες» όμως ημερομηνίες. «Απλώς οι διαδικασίες μας, ως διεθνές ίδρυμα, δεν μας επιτρέπουν να έχουμε δεσμεύσει τόσα χρήματα εδώ και περίπου 1,5 χρόνο, χωρίς να τηρείται το χρονοδιάγραμμα. Εχουμε τεράστιο όγκο αιτημάτων από ολόκληρο τον κόσμο και πρέπει να κάνουμε σωστή ορθολογική διαχείριση».

Κι εδώ, σημειώνεται η δεύτερη αδυναμία συνεννόησης. Εκτός από το «χρονοδιάγραμμα» άγνωστη λέξη είναι και η «ορθολογική διαχείριση». Αν, αντιθέτως, το Ιδρυμα –και κάθε Ιδρυμα– είχε ως προϋπόθεση τη «μακροβιότερη διαιώνιση παθογενειών», όχι μόνο δεν θα ακυρωνόταν καμία χρηματοδότηση, αλλά θα υπήρχε και συνωστισμός «άριστων» υποψηφιοτήτων...

Για την ιστορία και μόνο αναφέρουμε τα γεγονότα: Απρίλιο του 2014 εγκρίνονται τα 3 εκατ. της δωρεάς, ύστερα από αίτηση της πρώην διευθύντριας Αννας Καφέτση, βάσει μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης που είχε καταθέσει. Επί μήνες όμως δεν συγκροτείτο η επιτροπή, που απαιτείτο, για την απορρόφηση της δωρεάς. Οταν, εν τέλει, ορίστηκε, είχε αντικατασταθεί η κ. Καφέτση από τη νυν διευθύντρια Κατερίνα Κοσκινά και ένα νέο Δ.Σ. Ομως τώρα δεν υπήρχε μελέτη!... 

Ηταν δυνατόν να ετοιμαστεί και να υποβληθεί άλλη, μέσα σε διάστημα λιγότερο από έναν χρόνο και ενώ η δωρεά βασιζόταν στην προηγούμενη μελέτη; Μύλος.
Επιπλέον, έως τις 20 Φεβρουαρίου 2016 θα πρέπει να έχει ανοίξει το μουσείο στο κοινό. Είναι η ημερομηνία που ο εργολάβος παραδίδει το έργο και «κλείνει» το ΕΣΠΑ, με ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται...

Δεν είναι οι τεχνικές λεπτομέρειες ούτε η αλληλουχία των άκαιρων αποφάσεων και παρεμβάσεων το θέμα μας. Αλλά η μεγάλη εικόνα, παράλληλα με τις μάχες που μαίνονταν στα μετόπισθεν. Η «μεγάλη εικόνα» είναι οι δωρεές των Ιδρυμάτων. Δεν αρκεί μόνο να θέλει η μία πλευρά. Απαιτείται να μπορεί να ανταποκριθεί και στον ρόλο της η άλλη, είτε πρόκειται για ιδιωτικό είτε για δημόσιο φορέα. 

Στη δεύτερη περίπτωση, καθώς εμπλέκεται ο κρατικός μηχανισμός με όλη του την προίκα (γραφειοκρατία, δυσκινησία, ασυνεννοησία, διαπλοκή, «εγώ» αδύναμα να συνεργαστούν, πολιτικές σκοπιμότητες, κ.ο.κ), η κατάσταση καταλήγει, σχεδόν κατά κανόνα, να είναι εκρηκτική. Και η επωδός; Ο ένας χρεώνει τον άλλον, κανείς δεν κάνει την αυτοκριτική του δημόσια (εφόσον για δημόσιο πρόκειται), κανείς δεν αναλαμβάνει έστω και μέρος της ευθύνης.

Τι απομένει; Η διαρκής επιστροφή στο σημείο εκκίνησης. Ως πότε;