.Το δερμάτινο ντοσιέ του Τζον Κέρι

Στη συνέντευξη Τύπου μετά την συνάντησή του με τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών, ο Τζον Κέρι κρατούσε ένα καφέ, δερμάτινο σημειωματάριο μεγέθους σελίδας Α4, αυτό που συνήθως ονομάζουμε ντοσιέ παρουσίασης. Πρόσεξα επίσης ότι από την πλευρά που ανοίγει, υπήρχαν κάτι σαν σελιδοδείκτες που εξείχαν ή καλύτερα κάτι σαν καρτέλες ή post-it που προφανώς θα έγραφαν έναν τίτλο για τις σελίδες στις οποίες αναφέρονταν.

Στη διάρκεια της σύντομης και εκτός κειμένου εισαγωγικής ομιλίας του Νίκου Κοτζιά, ο αμερικανός υπουργός άκουγε τη μετάφραση από τα ακουστικά του και ταυτόχρονα «πήγαινε» στις σελίδες του ντοσιέ αναλόγως της συγκεκριμένης κάθε στιγμή αναφοράς του έλληνα ομολόγου του. 

Το ίδιο έκανε ο κ. Κέρι και όταν του ετέθησαν οι δύο μόνο ερωτήσεις που καθορίστηκε από πριν ότι θα δεχτεί, η μία από έλληνα δημοσιογράφο, και η άλλη από αμερικανίδα. Ηταν ερωτήσεις για τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά αεροσκάφη, και για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας στη Συρία.

Είμαι σίγουρος ότι ο αμερικανός υπουργός ξέρει καλά τα θέματά του. Αλλά, όση ώρα διατυπώνονταν οι συγκεκριμένες ερωτήσεις, συμβουλευόταν τις σημειώσεις του.

Μπορεί να μην άρεσαν οι απαντήσεις που έδωσε – σίγουρα δεν άρεσε σε μας η μη απάντησή του στο ερώτημα εάν οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν και στην Αθήνα, όπως έκαναν και με την Άγκυρα στην περίπτωση της κατάρριψης του ρωσικού αεροσκάφους, να υπερασπίζεται τον εναέριo χώρο της. Ομως, αυτήν την… μη απάντηση «έπρεπε» να δώσει ο κ. Κέρι. Διότι αυτή είναι η πολιτική γραμμή της χώρας του. Εμείς, τη δική μας, την ξέρουμε; Ή μάλλον, έχουμε «πολιτική γραμμή», in the first place;

Η σκηνή που περιγράφω εδώ με το ντοσιέ, είναι συνηθισμένη, σχεδόν κανόνας, στο εξωτερικό. Δεν παραξενεύει κανέναν δημοσιογράφο. Αντίθετα εδώ, έχω ακούσει πολλούς ξένους συναδέλφους μου να απορούν που οι περισσότεροι έλληνες πολιτικοί μιλούν εκτός κειμένου.

Θέλω να σημειώσω όμως, ότι εάν αυτό μπορεί να είναι εν μέρει αποδεκτό (και όχι ασφαλώς υπό την έννοια μιας δήθεν δικιάς μας ευστροφίας στην εκφορά του λόγου), όταν πρόκειται όμως για δημόσια τοποθέτηση σε σοβαρά θέματα εξωτερικής πολιτικής ή εκπροσώπησης της χώρας σε διεθνή βήματα, το «εγώ μιλάω απέξω» δεν είναι αρετή.

Μερικές φορές, μάλιστα, όπως βιώσαμε όλοι με την πρόσφατη πολύ άσχημη παρουσία του Πρωθυπουργού μας στη ζωντανή τηλεοπτική συζήτηση στο CNN με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, αυτή η «ελληνική άνεση» πολλές φορές γίνεται «τραγωδία», όχι μόνο για το πρόσωπο που την εκφράζει, αλλά για τον τόπο που εκτίθεται.

Το δερμάτινο ντοσιέ όμως του κ. Κέρι, δεν είναι μόνο ένα απαραίτητο βοήθημα σε μέρη και στιγμές όπου «κάθε λέξη μετράει». Υποδηλώνει επίσης ότι ο ομιλών, είτε κατά μόνας είτε και με τη βοήθεια συνεργατών του, είναι «διαβασμένος», όπως λέμε – έχει κάνει το homework του, όπως λένε οι ξένοι.

Σε αυτόν τον τομέα, ιδίως στα εθνικά θέματα, γνωρίζω πολύ καλά ότι επί διακυβέρνησης Σημίτη επέμενε πάρα πολύ ο αείμνηστος Γιάννος Κρανιδιώτης σε ό,τι είχε να κάνει με το Κυπριακό.

Ολα ήταν γραμμένα και ελεγμένα από πριν, και δεν υπήρχε περίπτωση, για παράδειγμα, να μεταβεί οποιοσδήποτε κυβερνητικός αξιωματούχος από την Αθήνα στη Λευκωσία, και να μην φέρει μαζί του ένα κείμενο, ίσως και κάτι σαν το δερμάτινο του Κέρι, με τις θέσεις του υπουργείου Εξωτερικών για το Κυπριακό, και τι πρέπει να λέει σε όποια δημόσια ομιλία ή δήλωσή του.

Είναι γνωστό σε όλους τους σοβαρούς παράγοντες στο διπλωματικό σώμα, ότι τα λεγόμενα εθνικά θέματα της Ελλάδος, στους περισσότερους πολιτικούς όλων των παρατάξεων, είναι πιο πολύ σύνθημα και πιο λίγο γνώση. Ο υπογράφων, ιδίως σε ότι αφορά το Κυπριακό, έχει προστατεύσει εδώ και πολλά χρόνια όχι λίγους πολιτικούς μας μη δημοσιοποιώντας τις ανοησίες που έλεγαν για το συγκεκριμένο εθνικό θέμα, και μάλιστα σε on the record συνεντεύξεις τους.

Ενας μάλιστα, και σχετικά πρόσφατα σημειώνω, μου έλεγε ότι θα πάρει μόνος του πρωτοβουλία να πάει στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου και να μιλήσει με το τους τουρκοκύπριους πολιτικούς! Μόνος λόγος της παροχής προστασίας προς αυτούς ήταν ακριβώς επειδή αναφέρονταν σε «εθνικό θέμα», και η συγκεκριμένη, κάθε φορά, ανοησία τους μπορεί να προκαλούσε προβλήματα.

Προσθέτω επίσης, ότι τότε, ακόμα και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, ευρισκόμενος σε διεθνή φόρα, πήγαινε άρτια προετοιμασμένος και με κείμενα που είχε επάνω του – όχι σκόρπια μες το μυαλό του. Το πρόσφατο, πάλι, φάουλ του κ. Τσίπρα στο επίσημο ταξίδι του στην Αγκυρα, όπου εφηύρε «τεχνικό λάθος» του γραφείου Τύπου της εκεί ελληνικής πρεσβείας, για να δικαιολογηθεί η μη συμπερίληψη στο Δελτίο Τύπου 

μιας αναφοράς του σε άνοιγμα ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας στη διαπραγμάτευσή της με την ΕΕ, μπορούσε και έπρεπε να είχε αποφευχθεί, πρώτο εάν ο ίδιος έκανε το homework του (που δεν το έκανε), και δεύτερον εάν οι γνωρίζοντες το θέμα, του «επέβαλαν», όπως έκανε ο μακαρίτης ο Κρανιδιώτης, τι να πει και πώς να το πει.

Γενικά στην Ελλάδα, το «από κειμένου» θεωρείται αδυναμία, και το «απ’ έξω» μαγκιά και ευστροφία. Οχι, δεν είναι έτσι.

Ακουσα τον Βασίλη Λεβέντη στην εκπομπή του Χατζηνικολάου αλλά και στη Βουλή μερικά βράδια νωρίτερα, να χλευάζει και τον Πρωθυπουργό και την κυρία Γεννηματά επειδή, κατά τη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών (μία ακόμα... κορυφαία άτυχη στιγμή της τωρινής διακυβέρνησης), διάβαζαν φωναχτά κάποια κείμενα που ήταν γραμμένα. Ε, και; Πού το επιλήψιμο; 

Δεν ισχυρίζομαι πως όλοι πρέπει να κυκλοφορούν με ωραία δερμάτινα ντοσιέ και να αναφέρονται σε αυτό σαν να έχουν μαζί τους «σκονάκι». Λέω όμως ότι, παρά να λες ανοησίες απ’ έξω, ιδίως σε θέματα που τέτοιες δεν επιτρέπονται, είναι χίλιες φορές προτιμότερο να βγάζεις το χαρτάκι από τη τσέπη και να το διαβάζεις κατά λέξη.

Υ.Γ:: Μεταξύ μας, κάποια από αυτά, όσον αφορά την προετοιμασία και την παρουσίαση, έχουν να κάνουν και με εμάς τους δημοσιογράφους. Στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο ιδίως, το «απ’ έξω» πάει σύννεφο, και οι καλά προετοιμασμένες, με κείμενο και «σενάριο» εκπομπές είναι ελάχιστες. Ο,τι κατεβάσει η κούτρα μας! 

Χρήστος Μιχαηλίδης