.Πόσο κοντά είμαστε σε έναν δικό μας «Πόλεμο των Αστρων»;

Πριν από τρεις δεκαετίες υπήρχε η ισορροπία τρόμου μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων ΗΠΑ και ΕΣΣΔ που απέτρεψε την εκδήλωση μιας βίαιης αναμέτρησης στο Διάστημα. Στο επίκεντρο του τοπίου που έχει διαμορφωθεί σήμερα κεντρικό ρόλο παίζουν οι δορυφόροι, οι οποίοι όλο και περισσότερο αποφασίζουν για τις ζωές και την καθημερινότητά μας.

 Απ΄ το λογισμικό μιας πιτσαρίας στην Τεγκουσιγκάλπα της Ονδούρας μέχρι μια πολύπλοκη διατραπεζική συναλλαγή στα Νησιά Κέιμαν. Αλλά και για τις ένοπλες δυνάμεις όπου γης η ζωή χωρίς δορυφόρους δεν θα ήταν παρά ένας εφιάλτης.

Οπως επισημαίνει στον Κρις Μπόουλμπι του BBC ο στρατιωτικός αναλυτής Πίτερ Σίνγκερ «οι δορυφόροι, αποτελούν το 80% του νευρικού συστήματος των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, που με τις τηλεπικοινωνίες τους εντοπίζουν πιθανές απειλές. Και αυτό αφορά κυρίως την αποτροπή ενός πυρηνικού πλήγματος».

Σύμφωνα με τον πρώην αξιωματικό του Κέντρου Ελέγχου Βαλλιστικών Πυραύλων των ΗΠΑ, Μπράιαν Γουίντεν, «πρέπει να υπάρχει πάντα ένα απολύτως αξιόπιστο κανάλι επικοινωνίας του Προέδρου των ΗΠΑ με τις ένοπλες δυνάμεις. Και αναφέρομαι βεβαίως στην περίπτωση που δεχόμαστε πυρηνικά πλήγματα και θα πρέπει κάποιος να συντονίσει την ανταπόδοσή τους».

Ενας από τους εκατοντάδες δορυφόρους που ρυθμίζουν τη ζωή μας, με φόντο τον Γαλάζιο Πλανήτη (Paolo Nespoli/Nasa/Getty Images/Ideal Images)

Αν και οι δορυφόροι βρίσκονται σε σταθερή τροχιά πολύ ψηλά πάνω απ΄ τη Γη, κάτι που μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον τους έθετε στο απυρόβλητο, πριν από δύο χρόνια οι Κινέζοι κατόρθωσαν να στείλουν έναν πύραυλο πολύ κοντά τους, σε απόσταση 36.000 χιλιομέτρων από τη Γη.

«Νομίζω πως ήδη απειλείται οτιδήποτε βρίσκεται σε τροχιά γύρω απ΄ τον πλανήτη μας» τονίζει στο CBS ο στρατηγός Τζον Χάιτεν από τη Διαστημική Διοίκηση των ΗΠΑ. «Θα πρέπει να σκαρφιστούμε κάτι άλλο για να προστατεύσουμε αυτούς τους δορυφόρους. Και θα το πράξουμε». Αν αυτό δεν ακούγεται σαν μια ζοφερή πρόβλεψη για έναν επερχόμενο Πόλεμο των Αστρων, τι άλλο θα μπορούσε άραγε να είναι;

Το 1983 ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν διατύπωσε το δόγμα της Στρατηγικής Αμυντικής Πρωτοβουλίας, ευρύτερα γνωστής ως Πόλεμος των Αστρων, που προϋπέθετε την ανάπτυξη οπλικών συστημάτων στο Διάστημα ώστε να προστατεύσουν τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους από μια πιθανή επίθεση της ΕΣΣΔ. Αυτό σηματοδότησε μια δραματική κλιμάκωση στην κούρσα των εξοπλισμών και απείλησε να υπονομεύσει την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των υπερδυνάμεων.

Οπως επισημαίνει ο Μπουπέντρα Γιασάνι, ένας βετεράνος παρατηρητής ασφαλείας του Διαστήματος από το Κινγκς Κόλετζ του Λονδίνου, οι Σοβιετικοί είχαν δοκιμάσει τότε κάποιο αντι-δορυφορικό σύστημα στο πλαίσιο ενός σεναρίου πυρηνικού πολέμου. Το σενάριο αυτό προέβλεπε ότι σε περίπτωση που ξεσπάσει τέτοιος πόλεμος θα πρέπει να αχρηστευθούν όχι μονάχα οι κατασκοπευτικοί δορυφόροι αλλά και οι επικοινωνιακοί και όλοι οι υπόλοιποι. 

Κατά τη γνώμη του, η Κίνα σήμερα εξετάζει σοβαρά αυτό το σενάριο. Και όπως σημειώνει ο Μπράιαν Γουίντεν, ο σύγχρονος κόσμος αν και ουσιαστικά διαθέτει μία μόνο υπερδύναμη είναι πολύ πιο περίπλοκος και πιο απρόβλεπτος από ό,τι ήταν το μακρινό 1980.

Συμβάλλοντας στο κλίμα της καχυποψίας, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ενός ατυχήματος που θα προκληθεί από την πληθώρα σκουπιδιών που κυκλοφορούν ελεύθερα στο Διάστημα και η άλλη πλευρά ίσως το εκλάβει ως εχθρική ενέργεια εναντίον της.

 Η δοκιμαστική καταστροφή ενός δορυφόρου από την Κίνα το 2007 σκόρπισε στον αχανή αυτό χώρο χιλιάδες μικρά κομμάτια που θα μπορούσαν να βλάψουν οποιονδήποτε δορυφόρο.

«Συχνά τα θραύσματα είναι τόσο μικρά που δεν είναι καν εφικτό να εντοπιστούν» τονίζει ο Μπουπέντρα Γιασάνι.

 «Ετσι, αν ένα από αυτά χτυπήσει κάποιο δορυφόρο, κανείς δεν θα ξέρει αν πρόκειται για ατύχημα ή για εσκεμμένη -και συνεπώς εχθρική- ενέργεια. Αν κάποιος δεχθεί τη χειρότερη εκδοχή, ότι δηλαδή πρόκειται για εχθρική ενέργεια, τότε δεν είναι δύσκολο η κατάσταση να ξεφύγει από τον έλεγχο σε ελάχιστο χρόνο».

Ανησυχία προκαλεί όμως και η πιθανότητα μιας επίθεσης στο λογισμικό των δορυφόρων. 

Ο στρατιωτικός αναλυτής Πίτερ Σίνγκερ υπογραμμίζει: «Δεν είναι μόνο οι βαλλιστικοί πύραυλοι των μεγάλων δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα που μπορούν να προκαλέσουν μια ανεπιθύμητη κατάσταση. 

Είναι και οι μικροί παίκτες, όπως η Χεζμπολάχ, η Αλ Κάιντα και η ΙSIS που απειλούν να προκαλέσουν μια ανάφλεξη στον κυβερνοχώρο. Τώρα πια το εμπόδιο είναι αρκετά χαμηλό και μπορεί ο καθένας σχεδόν να το υπερβεί».

Ο Μπαζ Ολντριν από το πλήρωμα του Apollo 11 ατενίζει την αστερόεσσα που μόλις έχει στήσει στην επιφάνεια της Σελήνης. Είναι η 21η Ιουλίου 1969 και η Ανθρωπότητα έχει κάνει ένα μεγάλο και αποφασιστικό βήμα προς το Μέλλον (Nasa/Getty Images/Ideal Images)

Πάντως, η πεποίθηση των ειδικών πως το Διάστημα δεν θα μπορούσε να μείνει για πάντα ειρηνικό ήταν εδραιωμένη ήδη από τη δεκαετία του 1950. 

«Τότε εξετάζαμε αρκετά σοβαρά την πιθανότητα μιας διαστημικής σύρραξης» επισημαίνει στο BBC ο ειδικός στους πυραύλους, αστροφυσικός Σεργκέι Χρουστσόφ, γιός του τότε σοβιετικού ηγέτη Νικίτα Χρουστσόφ. 

Και τον ισχυρισμό του επιβεβαιώνει το γεγονός ότι ο πρώτος διαστημικός σταθμός που σχεδίασαν οι σοβιετικοί επιστήμονες το 1956 ήταν εξοπλισμένος με πυραύλους μικρού βεληνεκούς αλλά και ένα… κανόνι!

Ομως οι ΗΠΑ προτίμησαν τότε ένα διαφορετικό δρόμο, που η πρώτη του φάση ολοκληρώθηκε με την Κατάκτηση της Σελήνης τον Ιούλιο του 1969. Αυτό ώθησε τα πράγματα προς τη συνεργασία και όχι προς την αντιπαράθεση. 

«Καθώς εξερευνούμε τον πακτωλό του Διαστήματος, ας βαδίσουμε προς το καινούργιο μαζί – όχι σαν μια κατάκτηση, αλλά σαν μια περιπέτεια που θα μοιραστούμε ως εταίροι» δήλωνε τότε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον, τείνοντας χείρα φιλίας προς την πλευρά των Σοβιετικών. 

Δύο χρόνια πιο πριν είχε υπογραφεί η περίφημη Συνθήκη του Διαστήματος που απαγόρευε μεταξύ άλλων και την ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής στο διαστημικό χώρο πάνω από τη Γη.

Από τότε μέχρι σήμερα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και πάνω από 60 χώρες εκμεταλλεύονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το Διάστημα. 

Οπως, όμως, σημειώνει ο Πίτερ Σίνγκερ, θα υπάρχει πάντοτε ένταση στον χώρο αυτό, όσο τουλάχιστον υπάρχουν διαφορετικά συμφέροντα και διαφορετικές επιδιώξεις. «Μπορεί μέχρι σήμερα το Διάστημα να έμεινε αλώβητο από συγκρούσεις, αυτό όμως δεν είναι καθόλου εγγυημένο για το μέλλον» καταλήγει με έναν μάλλον δυσοίωνο μορφασμό.