Η ήττα του Isis στο Ιράκ θα μπορούσε να
αλλάξει δραματικά το τοπίο για τους ισλαμιστές μαχητές και τη Δύση.
Κάποια στιγμή στο όχι και τόσο μακρινό
μέλλον, ίσως εβδομάδες, ίσως και μήνες, το Ισλαμικό Κράτος είναι σχεδόν βέβαιο
ότι θα αναγκαστεί να παραιτηθεί από τη Μοσούλη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του
Ιράκ και έδρα του αυτοαποκαλούμενου χαλιφάτου εδώ και δύο χρόνια τουλάχιστον. Η
επίθεση για την ανακατάληψη της πόλης, που κάποτε είχε δύο εκατομμύρια ή κα ι
περισσότερους κατοίκους, βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη.
Ο στόχος της επιχείρησης είναι να
επιστρέψει η Μοσούλη στην ιρακινή κυβέρνηση. Μέχρι τη στιγμή που θα συμβεί
αυτό, το Isis μπορεί να έχει ήδη αποχωρήσει από όλα σχεδόν τα εδάφη που
κατέλαβε αστραπιαία κατά τη διάρκεια τις επιθέσεις του 2014. Ακόμη και αν η
ομάδα εξακολουθεί να κρατά στη Ράκα, την ανατολική συριακή επαρχιακή πόλη, δεν
θα κατέχει πλέον εδάφη - και το πιο σημαντικό, δεν θα έχει ούτε τον έλεγχο
εκατομμυρίων ανθρώπων στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.
Το ζήτημα του τι σημαίνει αυτό για την
ομάδα και την απειλή που θέτει για τη Δύση έχει πολυσυζητηθεί από πολιτικούς,
αξιωματούχους της αντιτρομοκρατικής και αναλυτές τους τελευταίους μήνες. Ένα
βασικό μέρος της συζήτησης έχει επικεντρωθεί στις άμεσες επιπτώσεις μετά τη
μάχη της Μοσούλης στο Ιράκ και στην περιοχή.
Η Μοσούλη είναι μεγάλης σημασίας
τόσο για τους Κούρδους όσο και για τους Άραβες και τους σουνίτες και σιίτες
μουσουλμάνους. Η ανακατάληψη της μπορεί να διευρύνει τα ρήγματα μεταξύ αυτών
των κοινοτήτων, αντί να τα διορθώσει. Η σουνιτική μειονότητα του Ιράκ εδώ και
καιρό έχει αποξενωθεί από την υπό σιιτική ηγεσία κυβέρνηση της χώρας στη
Βαγδάτη και τις κυριαρχούμενες από σιίτες κυβερνητικές δυνάμεις που θα
ανακαταλάβουν την πόλη.
Η ήττα του Isis ως προς την εδαφική
ισχύ θα αλλάξει δραματικά την αιματοβαμμένη τρισδιάστατη σκακιέρα του Συριακού
πολέμου. Θα μπορούσε ενδεχομένως να ωφελήσει το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ, ή
άλλες αντίπαλες ισλαμικές ένοπλες ομάδες εκεί, όπως η σημαντική φατρία που
συνδέεται με την Αλ-Κάιντα, Τζαμπχάτ Φατάχ αλ-Σαμ. Αυτή είναι μια σύγκρουση
στην οποία οι απρόβλεπτες συνέπειες είναι εδώ και καιρό ο κανόνας και όχι η
εξαίρεση.
Οι πιο έντονες συζητήσεις αφορούν την
απειλή που μπορεί να αποτελεί για τη Δύση ένα Isis χωρίς εδάφη. Πολλοί αναλυτές
και αξιωματούχοι προβλέπουν μια έξαρση στις επιθέσεις, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
Μερικές από αυτές, προβλέπουν οι αναλυτές, θα διεξάγονται από εκπαιδευμένους
και εντεταλμένους εξτρεμιστές που θα εξαπολύσει ο όμιλος, καθώς θα αναγκαστεί
να εγκαταλείψει τα τελευταία οχυρά του. Άλλοι θα είναι από τα άτομα που θα
επιστρέψουν στα ευρωπαϊκά έθνη από τα συριακά η ιρακινά πεδία των μαχών
αναζητώντας εκδίκηση και, ενδεχομένως, να γίνουν μάρτυρες. Στη συνέχεια, μπορεί
να υπάρχουν κάποιες "ανεξάρτητες" επιθέσεις, από εξαγριωμένους
συμπαθούντες.
Αλλά μπορεί το Isis να επιβιώσει -ή
ακόμη και να ευδοκιμήσει- μετά την προφανή ήττα του χαλιφάτου;
Οι αισιόδοξοι πιστεύουν ότι η προφανής
αποτυχία του σχεδίου του Isis να αποκαταστήσει τη χαμένη δύναμη του
μουσουλμανικού κόσμου και να αντιμετωπίσει τον δυτικό κόσμο θα υπονομεύσει
θανάσιμα την προσέλευση δυνητικά νεοσύλλεκτων στην ομάδα, τόσο στον ισλαμικό
κόσμο όσο και στη Δύση. Επισημαίνουν ότι οι εδαφικές απώλειες σημαίνουν ότι δεν
θα υπάρχουν φόροι, πετρέλαιο ή άλλες πηγές εσόδων, και δεν θα υπάρχει χώρος για
εκπαίδευση, ανάπαυση ή την προετοιμασία της περίτεχνης και αποτελεσματικής
προπαγάνδας.
Λένε το Isis Νο2 θα είναι μια σκιά του προηγούμενου εαυτού του:
μια απειλή σίγουρα, η οποία όμως θα αποδυναμώνεται σταδιακά όσο περνάει ο καιρός.
Ένα προηγούμενο σε αυτό το σημείο είναι η τύχη της Αλ-Κάιντα, όταν εκδιώχθηκε
από το Αφγανιστάν. Μέχρι το 2009, ακόμη και με ένα ασφαλές καταφύγιο σε
περιοχές του Πακιστάν, η οργάνωση ήταν μια σκιά του προηγούμενου εαυτού της.
Οι απαισιόδοξοι επισημαίνουν ότι το
Isis, σε προηγούμενες ενσαρκώσεις, επέζησε από περίπου από το 2007 ως το 2014
στο Ιράκ, χωρίς ποτέ να ελέγχει σημαντικές εκτάσεις εδαφών και τελικά κατέληξε
να διεξάγει την πιο αποτελεσματική ισλαμική εξτρεμιστική στρατιωτική εκστρατεία
που έχει δει ο κόσμος εδώ και πολλές δεκαετίες.
Προβλέπουν μια μακροπρόθεσμη
εκστρατεία η οποία θα αναμειγνύει την τρομοκρατία και την εξέγερση που διαρκεί
εδώ και πολλά χρόνια, οι οποίες θα κυμαίνονται σε μεγάλο μέρος του ισλαμικού
κόσμου και θα τροφοδοτούνται από τη συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια σε βασικά
κράτη, καθώς και την αντιπαλότητα με άλλες ένοπλες ομάδες.
Υποστηρίζουν ότι η
ικανότητα του συγκροτήματος να οικοδομήσει μια νέα κατάσταση και να κηρύξει ένα
αναπαλαιωμένο χαλιφάτο θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης τόσο για υποψήφιους όσο και
για νυν ισλαμιστές εξτρεμιστές, σε μια "τρομοκρατική διασπορά" επί
δεκαετίες, ακόμη και αν το σχέδιο δεν διαρκούσε, και ότι οι αποτυχίες των
τελευταίων μηνών μπορούν να ερμηνευθούν ως δοκιμασίες που στάλθηκαν για να
δοκιμάσουν τους πιστούς.
Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν ξέρει.
Για το μόνο πράγμα που μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ώρα είναι ότι, όπως
η κατάληψη της Μοσούλης από το Isis το 2014 άλλαξε δραματικά όλο το τοπίο των
ισλαμιστών μαχητών, το ίδιο θα συμβεί και με την απώλεια της.
.png)
