Στο βαθμό που η κυβέρνηση δεν
κατάφερε το Φθινόπωρο που βαίνει προς το τέλος, να μαζέψει τη διαφορά του
πρώτου εξαμήνου στις δημοσκοπήσεις κάτω από τις 10 μονάδες, το σενάριο να
διπλασιαστεί η διαφορά πριν το τέλος του χρόνου είναι πολύ πιθανό...
Το τελευταίο
βαρόμετρο της Public Issue ήταν ενδεικτικό του τι ακολουθεί. Η εκτιμώμενη ψήφος
για τη ΝΔ ήταν στο 42% και για το ΣΥΡΙΖΑ στα 18% με 30%, απροσδιόριστες
απαντήσεις. Με τον τρόπο που μετράνε οι άλλες δημοσκοπήσεις αυτό
σημαίνει περίπου 42x0,70 ίσον 29,4% και 18x0,70 ίσον 12,6%.
Η διαφορά δεν είναι απλά μη αναστρέψιμη
αλλά η συνειδητοποίηση της βουτιάς του ΣΥΡΙΖΑ κάτω από το 18-20% ενεργοποιεί
τον αγελαίο μιμητισμό και το συμπλέοντα με τον ισχυρό "φιλοτομαρισμό"
που ωθεί το κυβερνητικό κόμμα κοντά στο 10% και από εκεί, μετά τις
εκλογές στα εξ ων συνετέθη...
Το σενάριο, αφού δεν κατέφυγε σε
εκλογές "χθες" η κυβέρνηση να "ιδρώσει" σε λίγους μήνες για
τη δεύτερη θέση, μοιάζει πιο πιθανό σήμερα απ’ ό,τι το καλοκαίρι όταν το
επισημάναμε σαν πιθανότητα.
Με βάση την εξέλιξη των διεθνών
θεμελιωδών οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών όρων ο ΣΥΡΙΖΑ... περισσεύει σε
ένα μελλοντικό πολιτικό δίπολο, καθώς δεν εκφράζει κάποια ουσιαστική κοινωνική,
πολιτική και οικονομική συνιστώσα, αλλά ένα πρόσκαιρο συνονθύλευμα που έχει
απομείνει πλέον με την εξουσία σαν μοναδικό συνεκτικό ιστό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιμετωπίζει απλά τη
φυσιολογική άνοδο και πτώση του εκλογικού κύκλου της έλξης και της απώθησης της
κοινής γνώμης. Μετά τη μνημονιακή κωλοτούμπα του περσινού ΟΧΙ που
μετέτρεψε σε ΝΑΙ κινδυνεύει να βρεθεί χωρίς πολιτικό target group στο οποίο
απευθύνεται.
Το ευρωπαϊκό τόξο (το 40% του ΝΑΙ)
τις επιλογές του οποίου δικαίωσε ο κ. Τσίπρας με τη μνημειώδη
"κωλοτούμπα", μόλις αντίκρυσε το χάος της αβύσσου της άλλης
επιλογής που δημαγωγικά καλλιέργησε σαν εφικτή εναλλακτική λύση, εκφράζεται κατά
πλειοψηφία πληρέστερα πλέον από τη ΝΔ του κ. Μητσοτάκη.
Το δίπολο ριζοσπαστική
σοσιαλδημοκρατική ευρωπαϊκή αριστερά εναντίον νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής δεξιάς
που προσπάθησε να στήσει η κυβέρνηση δεν λειτούργησε. Το ΝΑΙ παραμένει
στεγανή δεξαμενή για τον κ. Τσίπρα ενώ χάνει το ΟΧΙ που ο ίδιος φρόντισε να
αποσυνθέσει.
Αριστερά-δεξιά...
Έχουμε ξαναγράψει σε αυτήν τη στήλη
πως η μεταπολεμική πολιτική γεωγραφία του προσδιορισμού με βάση την κλίμακα
αριστερά - δεξιά είναι σε υποχώρηση. Δεξιοί όπως Βύρωνας Πολύδωρας,
ο Ν. Νικολόπουλος έχουν πιο πολλά κοινά με αριστερούς όπως η
Λούκα Κατσέλη, ο Αλέκος Φλαμπουράρης, ο Κουρουπλής κλπ. παρά με δεξιούς
όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης. Ακροδεξιοί όπως ο Ν. Μιχαλολιάκος της ΧΑ έχουν
πιο πολλά κοινά με τον Δ. Κουτσούμπα του ΚΚΕ παρά με δεξιούς όπως ο Βορίδης,
όπως και ο κ. Λαφαζάνης έχει λιγότερα κοινά με αριστερούς όπως ο Θεοχαρόπουλος
της ΔΗΜΑΡ.
Το μεταπολεμικό δίπολο
Αριστερά-Δεξιά δεν ανταποκρίνεται πλέον στη νέα πραγματικότητα, όχι μόνο στην
Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη τη Δύση. Ο Σαρκοζί στη Γαλλία έχει πιο πολλά κοινά με
τους σοσιαλιστές παρά με το Εθνικό Μέτωπο της Λεπεν. Στις ΗΠΑ πολλά κορυφαία
στελέχη των ρεπουμπλικάνων στηρίζουν δημόσια την υποψήφια των δημοκρατικών.
Η κυρίαρχη πολιτική αντίθεση που
αναδύεται και βάζει τέλος στη μεταπολεμική περίοδο είναι μεταξύ του Global και
του local. Είναι δηλαδή μεταξύ της παγκοσμιοποίησης και της στροφής στα κλειστά
σύνορα. Μεταξύ των ανοιχτών κοινωνιών και κάποιο είδος αυταρχισμού, όπως
τον βλέπουμε στην Ουγγαρία και την Πολωνία όπου λαϊκίστικα εθνικιστικά
μορφώματα έγιναν εξουσία.
Κάτι ανάλογο επιχείρησε και το ημέτερο λαϊκίστικο
μόρφωμα, ο ΣΥΡΙΖΑ με το πραξικόπημα των 4 τηλεοπτικών αδειών και την άλωση της
δικαιοσύνης που σχεδίασε και ενδεχομένως μπορεί να επανέλθει, αν του δοθεί η
ευκαιρία και προκάνει γιατί η βάρκα μπάζει νερά.
Τα
"καύσιμα" του λαϊκισμού...
Η μετατόπιση της κυρίαρχης πολιτικής
αντίθεσης από το δίπολο αριστερά δεξιά στο δίπολο παγκοσμιοποίηση,
προστατευτική αναδίπλωση, εκφράζεται με τη ραγδαία άνοδο των ξενοφοβικών
λαϊκιστών σχεδόν σε όλη τη Δύση.
Οι βασικές αιτίες που δημιουργούν
ευήκοα ώτα προς τα συνθήματα των λαϊκιστών είναι περίπου οι εξής:
α) Δημογραφική γήρανση της Δύσης. Η
δημογραφική γήρανση φαλκιδεύει τους όρους της οικονομικής ευημερίας, αφού αυτοί
που απολαμβάνουν εισόδημα γίνονται περισσότεροι σε σχέση με αυτούς που παράγουν
εισόδημα.
β) Προσφυγικό-μεταναστευτικό: Οι
ακροδεξιοί και οι ακροαεριστεροί υποστηρίζουν πως το προσφυγικό -
μεταναστευτικό οφείλεται στις παρεμβάσεις των ιμπεριαλιστών σε διάφορες
περιοχές. Αυτή είναι η αφορμή. Η αιτία είναι η πληθυσμιακή έκρηξη διάφορων
φτωχών περιοχών γύρω από την Ευρώπη κυρίως. Τα πλούσια κοινωνικά επιδόματα και
η δημογραφική γήρανση της βόρειας Ευρώπης π.χ. μαγνητίζουν εκατοντάδες
εκατομμύρια μετανάστες που δεν διστάζουν να παραστήσουν τους πρόσφυγες.
γ) Παγκοσμιοποίηση: Το ελεύθερο
εμπόριο βοήθησε τη μεταφορά της παραγωγικής υποδομής της Δύσης στις
αναπτυσσόμενες χώρες. Ο μέσος όρος του βιοτικού επιπέδου του πλανήτη βελτιώθηκε
και η μεσαία τάξη του πλανήτη από 800 εκατ. περίπου τα τελευταία 30 χρόνια έχει
εκτιναχθεί πάνω από τα 2 δισ. ανθρώπους. Από την άλλη όμως η παραγωγική
εργατική τάξη της Δύσης (τα "μπλε κολάρα") έμειναν χωρίς
καλοπληρωμένες, καλοασφαλισμένες, παραγωγικές θέσεις εργασίας. Υποαπασχολούνται
π.χ. στα ντελίβερι και τις κουζίνες των ταχυφαγείων.
Τα "μπλε κολάρα" σήμερα
στη Δύση ζούνε χειρότερα σε σχέση με το πως ζούσαν ή νομίζουν πως ζούσαν οι
γονείς τους. Από την άλλη βλέπουν τις χώρες της Δύσης να γεμίζουν μετανάστες
που συνιστούν μια τεράστια δεξαμενή φθηνού εργατικού δυναμικού που
ανταγωνίζεται το ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό της Δύσης.
δ) Ο αυτοματισμός. Εκτός από τους
μετανάστες και το ελεύθερο εμπόριο ένας άλλος ανταγωνιστής των λιγότερο
ειδικευμένων εργαζομένων είναι ο αυτοματισμός που εξαπλώνεται με ραγδαία
ταχύτητα. Αν προχωρήσουν τα σχέδια της UBER και της Google για ταξί
και οχήματα χωρίς οδηγό, πολλά εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα χαθούν τα επόμενα
χρόνια.
Όλα τα παραπάνω αίτια δημιουργούν
μια μεγάλη δεξαμενή δυσαρέσκειας που είναι αυτή που αποτελεί καύσιμο για την
άνοδο του λαϊκισμού. Φυσικά και υπάρχουν και αυτοί που επωφελούνται από την
παγκοσμιοποίηση και τις νέες τεχνολογίες, αλλά προς το παρόν στη Δύση φαίνεται
πως είναι λιγότεροι.
Καταλυτικό ρόλο στην άνοδο του
λαϊκισμού που... πουλάει το παραμύθι πως αρκεί να κλείσουν τα σύνορα και θα
επιστρέψει η μεταπολεμική ασφάλεια και ευημερία, είναι το προσφυγικό -
μεταναστευτικό. Στην Ιαπωνία π.χ. που δεν αντιμετωπίζει προσφυγικό πρόβλημα
αλλά αντιμετωπίζει όλα τα άλλα μιας δυτικής κοινωνίας δεν υπάρχει άνοδος του
πολιτικού λαϊκισμού.
Σιγά-σιγά λοιπόν βλέπουμε να αναπτύσσονται
δυο βασικά πολιτικά ρεύματα, αυτό υπέρ της παγκοσμιοποίησης που είναι υπέρ της
ελεύθερης μετακίνησης ανθρώπων, κεφαλαίων, προϊόντων και αυτό του
προστατευτισμού που πρεσβεύει τα αντίστροφα.
Αυτή μοιάζει να είναι η
πολιτική αντίθεση των επόμενων ετών ή δεκαετιών.
Μοιραία αυτός είναι ο άξονας θα
σχηματιστεί και στην ελληνική πολιτική γεωγραφία. Το προσφυγικό στην Ελλάδα
λόγω της γεωγραφικής της θέσης, μπορεί να παίξει πολύ σημαντικότερο ρόλο σε
σχέση με αυτόν που παίζει σήμερα και παίζει σε άλλες χώρες.
Αν στο άξονα Global Local
(Παγκοσμιοποίηση- Προστατευτισμός ή μια εκδοχή του Ευρώ –δραχμή) η ΝΔ του
Μητσοτάκη εκφράζει το Global ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εκφράζει την άλλη πλευρά. Πολύ
περισσότερο εκφράζει τον προστατευτισμό η ΧΑ, το ΚΚΕ, η Πλεύση Ελευθερίας κλπ.
Αν συνυπολογίσουμε την παράμετρο του
προσφυγικού- μεταναστευτικού, πολύ πιο εύκολα θα μπορούσε να εκφράσει αυτόν τον
πόλο η ΧΑ ή κάποιο άλλο νέο ακροδεξιό σχήμα. Αν η ΧΑ είναι τρίτη πολιτική
δύναμη και ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται προς το 10% δεν είναι απίθανο να δούμε σύντομα
το πολιτικό δίπολο με τη ΝΔ από τη μια πλευρά και με κάτι
δεξιό σαν δεύτερο κόμμα...
Η κεντροαριστερά παρά τη φθορά του
ΣΥΡΙΖΑ δεν δείχνει να κερδίζει προς το παρόν καθώς η ΝΔ απορροφά τις δεξαμενές
της, αφού ο κόσμος της αντιλαμβάνεται το ρίσκο της συνέχισης της διακυβέρνησης
από την "παλαβή" αριστερά.
Είναι σύνηθες εξάλλου το πιο
πιθανό σενάριο για το μέλλον να είναι αυτό που αρχικά μοιάζει απίθανο. Αυτό
είναι το "απόσταγμα" δημοσιογραφικής ενασχόλησης με τις αγορές τα
τελευταία 25-30 χρόνια...
Το
υποκείμενο...
Ο Aμερικάνος πολιτικός αναλυτής
Justin Gest έχει παρουσιάσει κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία. Το 65% των λευκών
Αμερικανών δηλαδή τα δυο πέμπτα του συνόλου, θα ήταν ανοιχτοί στο να
ψηφίσουν ένα κόμμα που θα προσπαθούσε να σταματήσει τη μαζική μετανάστευση, θα
προσπαθούσε να δημιουργήσει αμερικανικές θέσεις εργασίας για Αμερικανούς, θα
υπερασπιζόταν την αμερικανική χριστιανική κληρονομιά και θα αντιμετώπιζε την
απειλή του Ισλάμ.
Αυτοί οι άνδρες και οι γυναίκες
νιώθουν εγκαταλειμμένοι και θεωρούν ότι οι περισσότεροι πολιτικοί τους αγνοούν
και τους εκμεταλλεύονται. Νιώθουν πως η μαζική κουλτούρα βραβεύει μονίμως
τον κοσμοπολιτισμό και τη φυλετική ποικιλία. Αυτή η κατηγορία
υπολογίζεται στο 40% μέγεθος που ταιριάζει στις δυνάμεις που ακολουθούν τον
Τραμπ, τη Λεπέν και είναι μόλις 10% λιγότερο από το ποσοστό που κέρδισε το
Brexit*
*Μια
ενδιαφέρουσα πολυσέλιδη ανάλυση για την άνοδο του λαϊκισμού έχει το τελευταίο
Foreign Affairs με συνέντευξη της Μαρίν Λεπέν και πολλές αναλύσεις ειδικών.
.png)
