.Tι σημαίνει πρακτικά στάση πληρωμών – Τι θα συμβεί με μισθούς του Δημοσίου και συντάξεις

Δεν κινούμαστε σε «χαρτογραφημένα νερά» άρα δεν υπάρχει σαφές και συγκεκριμένο σχέδιο πως θα συμβεί αυτό. Κατά συνέπεια οι παρακάτω σκέψεις είναι υποθέσεις με βάση λογικούς συνειρμούς και αυτά που «ιχνογραφούνται» από τις δηλώσεις ξένων παραγόντων που έχουν σχέση με την ελληνική υπόθεση.

Το σενάριο της εσωτερικής στάσης πληρωμών σημαίνει πως δεν θα συμβεί πιστωτικό γεγονός καθώς την κρίσιμη στιγμή της αδυναμίας πληρωμής κάποιας δόσης θα παρέμβουν οι δανειστές και θα την καλύψουν. Αυτό που κάνουν τα τελευταία χρόνια δηλαδή βάση των μνημονιακών συμφωνιών.

Εσωτερική στάση πληρωμών σημαίνει αδυναμία από το κράτος να πληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του προς το εσωτερικό, δηλ. προμηθευτές δημοσίου, μισθούς και συντάξεις κλπ.

Ήδη, προς τους προμηθευτές υπάρχει στάση πληρωμών καθώς οι περισσότερες καταβολές των προηγούμενων μηνών δεν έχουν καταβληθεί και έχουν μεταφερθεί στο μέλλον. Σε σχέση με πέρυσι οι οφειλές αυτές έχουν αυξηθεί.

Οι ρεζέρβες…

Τους προηγούμενους μήνες το δημόσιο κάλυψε τις όποιες υποχρεώσεις που δεν καλύπταν τα φορολογικά έσοδα, βάζοντας χέρι στα ταμεία ασφαλιστικών φορέων, περιφερειών μέσω της έκδοσης χρεογράφων που απορρόφησαν αυτοί οι φορείς.

Τα αποθεματικά αυτά όμως εξαντλούνται ή εξαντλήθηκαν ήδη. Οι ρυθμίσεις φορολογικών οφειλών δεν έφεραν τα αναμενόμενα και ούτε πρόκειται να τα φέρουν σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας.

Το επόμενο βήμα είναι η κυβέρνηση να επιχειρήσει να επαναπατρίσει καταθέσεις ή να νομιμοποιήσει «μαύρο» χρήμα φοροδιαφυγής με κάποια εφάπαξ φορολόγηση της τάξης του 15-30%. Η εκτίμηση είναι πως δεν θα καταφέρει και πολλά πράγματα.

Ακόμη και αν η κυβέρνηση αντί φόρου 15-30% έδινε ανάλογο μπόνους, πάλι ελάχιστα χρήματα θα κατάφερνε να φέρει πίσω στην Ελλάδα. Όσο υπάρχει πολιτική αβεβαιότητα, κίνδυνος εξόδου από το Ευρώ, πιθανός κίνδυνος «κουρέματος» καταθέσεων λόγω bail in, δύσκολα θα επιστρέψουν οι καταθέσεις που έχουν φύγει.

Καθώς οι τράπεζες είναι «νεκρές» και η οικονομία σε λήθαργο είναι θέμα χρόνου η αδυναμία της κυβέρνησης να έχει τα φορολογικά έσοδα που θα επαρκούν να καλύψουν τις δαπάνες της.

Αυτό συμβαίνει ήδη με τους προμηθευτές όπως είπαμε και θα σύντομα θα επεκταθεί και προς τους υπολοίπους, όπου οφείλει το ελληνικό δημόσιο.

Είναι δηλ. η στάση θέμα χρόνου να ακουμπήσει κάποια στιγμή τους προσεχείς μήνεςμισθούς και συντάξεις που αποτελούν και την «ιερή αγελάδα» του πελατειακού κομματικού κράτους.

Όταν δεν θα φτάνουν τα έσοδα να πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις στο σύνολό τους, η κυβέρνηση σε πρώτη φάση θα καταβάλει έναντι… τα υπόλοιπα θα τα χρωστά ή θα αναγκαστεί να συμπληρώνει με εκδόσεις εντόκων και ομολόγων.

Αυτό θα έχει αντίκτυπο στην οικονομία και θα αυξηθεί ο κίνδυνος εξόδου από το Ευρώ καθώς θα υπάρξουν και μέσα στην κυβέρνηση φωνές που θα ζητούν διπλό νόμισμα ή επιστροφή στο εθνικό νόμισμα.

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα συγκλίνουν πως στην κυβέρνηση η άποψη της πάσης θυσίας παραμονής στο Ευρώ υπερισχύει. Όμως και λίγοι βουλευτές να αποσκιρτήσουν η δεδηλωμένη των 162 εύκολα ανατρέπεται.

Τότε είναι πιθανό να πάμε σε μια κυβέρνηση με άλλα κόμματα ή νέες εκλογές.

Καθώς όμως η οικονομία θα έχει καταρρεύσει, οι εκλογές αποτελούν ένα ανεξέλεγκτο ρίσκο για όλους και για τη χώρα.

Είτε με το ένα ή το άλλο τρόπο καθώς η οικονομία και τα δημόσια έσοδα θα έχουν διαλυθεί θα χρειαστεί μια κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας που να πάρει έκτακτα μέτρα επαναφοράς της εμπιστοσύνης στις τράπεζες και την ιδιωτική οικονομία.

Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να αναμορφώσει τις μισθολογικές και συνταξιοδοτικές δαπάνες ανάλογα με τις δυνατότητες της οικονομίας. Αυτό σημαίνει μειώσεις μισθών και αναστολές πρόωρων συντάξεων.

Αυτό θα έχει δραματικές συνέπειες και ενδεχομένως και εντάσεις που να αναδιαρθρώσουν εκ βάθρων το πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Καθώς όλες αυτές είναι εξελίξεις σε «αχαρτογράφητα νερά» είναι δύσκολο να προσδιοριστούν ακριβώς. Θα κρύβουν κινδύνους εξόδου από το Ευρώ καθώς και τον κίνδυνο κάποιας εθνικής τραγωδίας.

Το καλό, το κακό και ο άσχετο σενάριο…

Το καλό σενάριο θα είναι η Ευρώπη να στηρίξει αυτές τις εξελίξεις και να ξεκινήσει η αναδόμηση του κράτους εκ του μηδενός. Να δοθεί μια βιώσιμη λύση στο ασφαλιστικό των 3 εκατ. συνταξιούχων που θα έχουν σταματήσει ήδη να πληρώνονται κανονικά.

Βασική παράμετρος του καλού σεναρίου είναι ένα πολιτικό και φορολογικό καθεστώς σταθερό που θα προσελκύσει επενδύσεις από το εξωτερικό και την επιστροφή των καταθέσεων.

Αν οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες δεν ξεπεράσουν τα 200 δισ. δεν υπάρχουν ελπίδες για βιώσιμη ανάκαμψη της οικονομίας. Το ίδιο αν δεν προσελκυσθούν τα επόμενα χρόνια μερικές δεκάδες δισ. ξένες επενδύσεις.

Το καλό σενάριο μετά τη στάση πληρωμών προϋποθέτει μια ευρεία πολιτική πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και την κοινωνία, της τάξης άνω του 60%, όπου τα βασικά κόμματα της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης των επόμενων 10-20 ετών θα συμφωνήσουν να κινηθούν εντός κάποιων κοινών γενικών πλαισίων. Όσο η μια κυβέρνηση ανατρέπει τα πεπραγμένα της άλλης ούτε οι καταθέσεις θα επιστρέψουν, ούτε επενδύσεις θα προσελκυστούν.

Το κακό

Το κακό σενάριο θέλει τη στάση πληρωμών να συνοδεύεται από άτακτη έξοδο από το Ευρώ και μια κατάσταση γενικευμένου πολιτικού και οικονομικού χάους, μέχρι κάποια «στιβαρά χέρια» να αποκτήσουν την εμπιστοσύνη του λαού και να επαναφέρουν την τάξη υπό αδιευκρίνιστες πολιτικές συνθήκες, εκτός Ευρώ και ενδεχομένως και ΕΕ. Η Ελλάδα στην περίπτωση αυτή θα ξεκινήσει από μια αφετηρία χειρότερη αυτής που επικρατεί σήμερα στις άλλες βαλκανικές χώρες που ήταν πρώην σοβιετικά καθεστώτα.

Το άσχετο

Το σενάριο της σημερινής κυβέρνησης είναι να πετύχει μια συμφωνία με τους Ευρωπαίους που θα είναι αρκετή να επανεκκινήσει την οικονομία. Κατά ένα μαγικό τρόπο ελπίζει σε κάποια εισροή ρευστότητας που θα επαναφέρει την οικονομία και τις δαπάνες στην προ 2010 κατάσταση.

Αυτό είναι απίθανο να συμβεί καθώς λεφτά δεν υπάρχουν. Η κυβέρνηση ήλπιζε και ενδεχομένως κάποιοι ελπίζουν ακόμη πως λεφτά υπάρχουν στη φοροδιαφυγή ή τις λίστες. Οι δηλώσεις του κ. Νικολούδη προχθές πως δεν πρέπει να τρέφουμε ελπίδες από λίστες σαν αυτή της Λαγκάρντ κλπ επιβεβαιώνουν αυτούς που υποστηρίζουν εδώ μια χρόνια πως λεφτά δεν υπάρχουν.

Κατά συνέπεια το πιθανότερο είναι πως θα κινηθούμε προς τα σενάρια α και β τους προσεχείς μήνες. Πιθανότερο κατά τη γνώμη μου το καλό σενάριο α.

Οι συνέπειες μια στάσης πληρωμών προς το εσωτερικό από το κράτος θα επιδεινώσει περαιτέρω τις συνθήκες στον ιδιωτικό τομέα.

Οι τράπεζες ήδη αντιμετωπίζουν την πιθανότητα ελέγχου μεταφοράς κεφαλαίων και αναλήψεων.

Όποιο σενάριο και να επικρατήσει, η κοινωνία θα δοκιμαστεί. Η δοκιμασία αυτή ίσως βάλει τέλος στις αριστερές ψευδαισθήσεις της μεταπολίτευσης.